Samodzielna nauka jest takim procesem kształcenia, w którym osoba kształcąca się sama podejmuje decyzje o celu nauki, zakresie i treści materiału do opanowania, miejscu i czasie nauki, środkach dydaktycznych i pomocach naukowych. Swobodny wybór jest niezbędnym warunkiem procesu, który nazywamy – samokształcenie. Jak osiągnąć sukces, ucząc się samemu?
Cel i motywacja
Zazwyczaj samodzielna nauka przypomina nam czasy szkolne, przymus odrabiania lekcji i „zakuwania” do klasówek. Człowiek z natury nie lubi dużego wysiłku, niezależnie czy jest on fizyczny, czy umysłowy, jeżeli jest on wykonywany pod presją. Znacznie chętniej zasiądziemy do nowej gry komputerowej niż do zadania matematycznego. Nowej gry też musimy się nauczyć. Ale sprawia nam to przyjemność. A przecież to także jest nauka! Zatem wniosek jest logiczny: uczymy się chętnie tego, co lubimy i z czym dobrze się czujemy. Samodzielne odkrywanie i zdobywanie wiedzy, odbywające się w odpowiednich okolicznościach i przy właściwym zaangażowaniu, może sprawić wiele satysfakcji uczącemu się. Natomiast świadomość tej prawidłowości sama w sobie jest bodźcem do podjęcia samokształcenia.
Polubić naukę
Samo wkuwanie teorii, czyli nauka „na sucho”, szybko nudzi i czasem irytuje, bowiem pełne zrozumienie przeczytanego materiału bez doświadczeń praktycznych jest w zasadzie niemożliwe, a w najlepszym przypadku bardzo utrudnione. Dlatego ogromne znaczenie ma, jeżeli uczący się ma możliwość empirycznego sprawdzenia zdobytej wiedzy. Miłośnik gryzoni domowych może przeczytać cały poradnik hodowcy świnek morskich, gdzie wyłożone są zasady dziedziczenia rodzajów i kolorów ich sierści. Ale dopiero kiedy z parki posiadanych zwierząt wyhoduje potomstwo o wyglądzie, który jest w tej książce opisany, w pełni zrozumie przyswojoną wiedzę teoretyczną. Innymi słowy, ważne jest powiązanie tej wiedzy z praktyką zawodową lub hobbystyczną.
Ucząc się warto być dociekliwym. Jeżeli podczas studiowania materiału napotkamy jakieś słabo wyjaśnione pojęcie, poszperajmy w sieci i znajdźmy materiał poświęcony temu pojęciu. Przywołując znów przykład poradnika hodowcy, gdzie z całą pewnością czytający trafi na pojęcia „gen” i „allel”. W popularnym poradniku pojęcia te są opisane dość pobieżnie. Tymczasem odszukanie materiału z zakresu genetyki pozwoli zrozumieć nie tylko same pojęcia, ale i zasady, według których dana cecha się dziedziczy.
Oczywiście nie można myśleć o sukcesie samokształcenia, jeżeli nie jest ono poparte systematycznością. Nie uda się posiąść wiedzy od sporadycznych sesji przed komputerem bądź w bibliotece. Trzeba pracować regularnie. Początkowo może to być trudne, ale z czasem będzie coraz przyjemniejsze. Trzeba przy tym pamiętać o powtarzaniu partii przyswojonego wcześniej materiału przed studiowaniem kolejnej, w myśl łacińskiej sentencji: repetitio est mater studiorum (powtarzanie jest matką wiedzy).
Optymalne warunki
Przed przystąpieniem do samodzielnej nauki trzeba przygotować sobie zaplecze, także „socjalne”. Zaczynamy od miejsca pracy. Najlepiej, jeżeli do nauki przeznaczymy osobny pokój. Nie wszyscy mają jednak taką możliwość. W takim wypadku trzeba w zajmowanym przez nas pomieszczeniu wydzielić kącik do pracy z biurkiem, komputerem i półkami na ścianie, a także wygodnym, ergonomicznym krzesłem. W miejscu nauki powinien panować porządek, tzw. artystyczny nieład rozprasza uwagę. Uwaga: pokój należy często wietrzyć, żadna wiedza nie wchodzi w zaduchu.
Następnie opracowujemy plan nauki. Najlepiej zrobić to w punktach, które po zakończeniu będziemy systematycznie odhaczać. Plan warto sporządzać, mając przygotowane wszystkie posiadane materiały – w wersji papierowej i na komputerze. Łatwiej będzie „ogarnąć” zakres wiedzy. Podczas planowania pracy koniecznie trzeba uwzględnić przerwy (na skorzystanie z toalety, spacer z psem, jedzenie, sprawdzenie poczty czy odpalenie Facebooka) i możliwie dokładnie trzymać się ram czasowych.
Można podczas nauki włączyć sobie muzykę, jeżeli pomaga – to kwestia indywidualna. Jednak nie może być ona za głośna, bo skutki będą odwrotne do zamierzonych. Zdecydowanie nie powinno się siadać do nauki w stanie zmęczenia lub zdenerwowania. Warto postawić obok biurka stolik z kanapkami i napojami (naturalnie bezalkoholowymi), żeby nie wstawać co kwadrans w zamiarze przetrząsania lodówki.
Po zakończeniu nauki w danym dniu dobrze jest zrobić sobie powtórkę przerobionego materiału i przygotować plan na następny dzień. A następny zacząć od powtórki z dnia poprzedniego – wszak repetitio…
Autor: Katarzyna Zgorzelska, w konsultacji z Małgorzatą Słomą, nauczycielką w poznańskim oddziale szkoły TEB Edukacja
Zainteresują Cię również:
https://rankingmlm.pl/ranking-mlm-historia-i-cele/
https://rankingmlm.pl/podajesz-swoja-dlon-innym-czesto-kilka/
